Χαρακτηρισμός Μενδενίτσας ως Μαρτυρικό Χωριό

Με τις ευχές μας για καλό μήνα και για την νέα χρονιά, θέλουμε να αναφερθούμε εκτενέστερα στο γεγονός ότι το 2020 το χωρίο μας κηρύχθηκε «Μαρτυρικό Χωριό», με την ευκαιρία που παραμονές Χριστουγέννων τοποθετήθηκαν και οι σχετικές πινακίδες στις εισόδους του χωριού.

Ως «Μαρτυρικά Χωριά και Πόλεις» χαρακτηρίζονται με προεδρικό διάταγμα χωριά ή πόλεις τα οποία έχουν υποστεί μεγάλες καταστροφές από ξένους εισβολείς ή κατακτητές σε περιόδους πολεμικών συγκρούσεων. Η Μενδενίτσα λοιπόν, από τις 20/03/2020 με το Προεδρικό Διάταγμα 32/2020 (ΦΕΚ Α’59), περιλαμβάνεται στους 131 μέχρι στιγμής τόπους των επίσημα αναγνωρισμένων μαρτυρικών χωριών και πόλεων και ένας από τους τρεις στον Νομό Φθιώτιδος (Μενδενίτσα, Τυμφρηστός, Υπάτη).

Το Σάββατο, 9 Οκτωβρίου 1943 τα ναζιστικά, γερμανικά στρατεύματα κατοχής πυρπόλησαν το χωριό από άκρη σε άκρη καταστρέφοντας τα περίπου 300 τότε σπίτια του ολοσχερώς. Την επόμενη ημέρα έκαψαν το συνοικισμό των Καραβιδίων και αγροικίες και υποστατικά της Μενδενίτσας στην περιοχή Άρνιτσα, καθώς και το ορεινό χωριό της Δρακοσπηλιάς. Στον φάκελο τεκμηρίωσης του αιτήματος για την κήρυξη της Μενδενίτσας ως Μαρτυρικό Χωριό αναφέρεται ότι η όλη επιχείρηση του ολοκαυτώματος προκάλεσε το βίαιο θάνατο 11 αθώων ανθρώπων.

Μαρτυρίες από το ολοκαύτωμα της Μενδενίτσας και των Καραβιδίων έχουν καταγραφεί σε πολλά βιβλία και υπάρχουν ακόμα επιζώντες του Ολοκαυτώματος. Η ανακήρυξη της Μενδενίτσας ως Μαρτυρικό Χωρίο είναι και αυτό ένα λιθαράκι στο να αποτυπωθεί το γεγονός στην συλλογική μνήμη και να αφυπνίζει συνειδήσεις ώστε τέτοιες φρικιαστικές και καταστροφικές αχρειότητες να μην ξαναγίνουν.

Θα πρέπει να δώσουμε τα ευχαριστήρια σε όσους το έκαναν πράξη! Η ιδέα προφανώς πλανάται χρόνια σε πολλούς συγχωριανούς, αλλά την καταλυτική ώθηση για να προωθηθεί και να συνταχθεί το αίτημα έγινε από ομάδα-επιτροπή χωριανών μας με συντονιστή και πρωτεργάτη τον Χρήστο Χαλδούπη του Ιωάννη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Υπήρξε στήριξη μέσω υπογραφών πλήθος χωριανών και φίλων του χωριού, συμπεριλαμβανομένων 40 ηλικιωμένων που έζησαν το ολοκαύτωμα, οι οποίοι με συγκίνηση ανταποκρίθηκαν και των οποίων η μαρτυρία έπαιξε το ρόλο της στην απρόσκοπτη έγκριση του αιτήματος. Η Κοινότητα και ο Δήμος στήριξε ένθερμα την προσπάθεια και υπέβαλε τον φάκελο που ετοίμασε η επιτροπή στο Υπουργείο Εσωτερικών. Τον Δεκέμβριο τοποθετήθηκαν οι πινακίδες χαρακτηρισμού της Μενδενίτσας ως Μαρτυρικό Χωριό στις τρεις εισόδους του χωριού και δύο στην παλαιά εθνική οδό (διασταύρωση από Μώλο και διασταύρωση από Θερμοπύλες).

Εξέλιξη του έργου της άτυπης επιτροπής έχει κάνει η ομάδα «Πρωτοβουλία Ανάδειξης της Ιστορίας της Μενδενίτσας» με κύριο στόχο την ενημέρωση και προώθηση της μακράς ιστορίας της Μενδενίτσας. Ως Σύλλογος χαιρόμαστε ιδιαίτερα να βρισκόμαστε και να συνεργαζόμαστε με ομάδες που θέλουν το καλό του χωριού. Ήδη συνεργαστήκαμε για την ψηφιοποίηση της εφημερίδας «Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΜΕΝΔΕΝΙΤΣΑΣ», όπου τα τεύχη της αποτελούν ιστορικό ντοκουμέντο με πλούσιο περιεχόμενο για την ιστορία του χωριού. Οι εφημερίδες, που είναι αναρτημένες διαδικτυακά και στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Μενδενίτσας και στην ιστοσελίδα της Πρωτοβουλίας Ανάδειξης της Ιστορίας της Μενδενίτσας, έχουν ψηφιοποιηθεί από τις δύο ομάδες σε συνεργασία.

Στο ιστολόγιο της Πρωτοβουλίας Ανάδειξης της Ιστορίας της Μενδενίτσας (https://sites.google.com/view/mendenitsa) υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για το Ολοκαύτωμα, αναφορές σε έξι βιβλία-πηγές πληροφόρησης και αναλυτικότερα το ιστορικό του χαρακτηρισμού της Μενδενίτσας ως Μαρτυρικό Χωριό.